Hướng dẫn viết đơn khởi kiện yêu cầu chia thừa kế di sản cha mẹ mất không để lại di chúc

Trường hợp cha mẹ mất mà không để lại di chúc thì ai có quyền khởi kiện để chia di sản thừa kế? Dưới đây chúng tôi sẽ hướng dẫn viết đơn khởi kiện yêu cầu chia thừa kế di sản cha mẹ mất không để lại di chúc và các vấn đề pháp lý liên quan. Tùy theo từng thời điểm, trường hợp cụ thể mà việc chia di sản thừa kế sẽ khác nhau.

Cha, mẹ mất nhưng không để lại di chúc thì di sản thừa kế được chia như thế nào?

Theo quy định tại Điều 650 Bộ luật dân sự 2015 thì khi cha, mẹ mất nhưng không để lại di chúc thì di sản thừa kế mà cha mẹ để lại sẽ được chia theo pháp luật, theo đó phần di sản mà cha mẹ để lại sẽ được chia đều cho những người sau: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.

Theo đó, khi cha hoặc mẹ mất mà không để lại di chúc thì một trong những người này có quyền yêu cầu những người cùng hàng thừa kế thỏa thuận để chia di sản cho mình, mỗi người một phần bằng nhau. Trong trường hợp các bên không tự thỏa thuận được thì có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.

Cần lưu ý, trong trường hợp chỉ cha hoặc mẹ mất mà di sản để lại là tài sản chung của cha mẹ thì khi chia di sản thừa kế, người phối ngẫu sẽ được hưởng 50% trên tổng giá trị di sản thừa kế và một phần  bằng nhau với những người cùng hàng thừa kế còn lại.

Ví dụ: Khi vợ chồng có tài sản chung là một sổ tiết kiệm trị giá 10 tỷ đồng, vợ chồng có 3 người con. Trong trường hợp người chồng chết mà không để lại di chúc thì theo nguyên tắc, di sản thừa kế này được chia như sau:

Người vợ được 5 tỷ đồng (50% của giá trị tài sản chung). 5 tỷ còn lại chia đều cho 4 người, bao gồm cả người vợ và 3 người con. Như vậy, người vợ sẽ được 6,25 tỷ, ba người con mỗi người được 1,25 tỷ đồng.

Về thời hiệu khởi kiện yêu cầu Tòa án chia di sản thừa kế, căn cứ Điều 623 Bộ luật dân sự 2015 thì thời hiệu được xác định như sau:

– Đối với yêu cầu khởi kiện chia di sản thừa kế là bất động sản: 30 năm kể từ thời điểm mở thừa kế (Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người để lại di sản mất)

– Đối với yêu cầu khởi kiện chia di sản thừa kế là động sản: 10 năm kể từ ngày mở thừa kế.

Hết thời hạn này mà không có ai yêu cầu chia di sản thừa kế thì thì di sản đó thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó.

Như vậy, trong trường hợp cha mẹ mất nhưng không để lại di chúc mà những người trong hàng thừa kế thứ nhất nêu trên không tự thỏa thuận được về việc chia di sản thừa kế thì một trong những người này có quyền làm đơn khởi kiện để yêu cầu Tòa án chia theo quy định pháp luật, nếu còn thời hạn khởi kiện nêu trên.

Mẫu đơn khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế khi cha mẹ mất không để lại di chúc

Hiện nay, khi làm đơn khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế sẽ được thực hiện theo mẫu số Mẫu số 23-DS (Ban hành kèm theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP ngày 13 tháng 01 năm 2017 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao)

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

……⁽¹⁾, ngày….. tháng …… năm…….

 

ĐƠN KHỞI KIỆN

                    Kính gửi: Toà án nhân dân ⁽²⁾……………………………………

Người khởi kiện: ⁽³⁾………………………………………………………………………

Địa chỉ: ⁽⁴⁾ ……………………………………………………………………………………

Số điện thoại: …………………(nếu có); số fax: ………………….(nếu có)

Địa chỉ thư điện tử: …………………………………………………. (nếu có)

Người bị kiện: ⁽⁵⁾…………………………………………………………………………..

Địa chỉ ⁽⁶⁾ …………………………………………………………………………………….

Số điện thoại: …………………(nếu có); số fax: ………………….(nếu có)

Địa chỉ thư điện tử: …………………………………………………. (nếu có)

Người có quyền, lợi ích được bảo vệ (nếu có)⁽⁷⁾…………………………………

Địa chỉ: ⁽⁸⁾…………………………………………………………………………………….

Số điện thoại: …………………(nếu có); số fax: …………………(nếu có)

Địa chỉ thư điện tử : …………………………………………(nếu có)

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan (nếu có) ⁽⁹⁾……………………………

Địa chỉ: ⁽¹⁰⁾ …………………………………………………………………………………..

Số điện thoại: …………………(nếu có); số fax: ………………….(nếu có)

Địa chỉ thư điện tử: ..………………………..………………. (nếu có)

Yêu cầu Tòa án giải quyết những vấn đề sau đây:⁽¹¹⁾………………………..

………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………….

Người làm chứng (nếu có) ⁽¹²⁾…………………………………………………………..

Địa chỉ: ⁽¹³⁾ …………………………………………………………………………………..

Số điện thoại: …………………(nếu có); số fax: ………………….(nếu có)

Địa chỉ thư điện tử: ……………………………….………… (nếu có).

Danh mục tài liệu, chứng kèm theo đơn khởi kiện gồm có: ⁽¹⁴⁾……………

1………………………………………………………………………………………………..

2………………………………………………………………………………………………..

3………………………………………………………………………………………………..

(Các thông tin khác mà người khởi kiện xét thấy cần thiết cho việc giải quyết vụ án) ⁽¹⁵⁾ …………………………………………………………………………………………………………

 

              Người khởi kiện ⁽¹⁶⁾

 

Hướng dẫn viết đơn khởi kiện yêu cầu chia thừa kế di sản cha mẹ mất không để lại di chúc

(1) Ghi địa điểm làm đơn khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế

(2) Ghi tên Toà án và địa chỉ của Toà án đó.

(3) Nếu người khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế là cá nhân thì ghi họ và tên; nếu là cơ quan, tổ chức thì ghi tên cơ quan, tổ chức và ghi họ, tên của người đại điện hợp pháp của cơ quan, tổ chức khởi kiện đó.

(4) Ghi nơi cư trú tại thời điểm nộp đơn khởi kiện. Nếu người khởi kiện là cá nhân, thì ghi đầy đủ địa chỉ nơi cư trú; nếu người khởi kiện là cơ quan, tổ chức, thì ghi địa chỉ trụ sở chính của cơ quan, tổ chức đó.

(5), (7), (9) và (12) Ghi tương tự như hướng dẫn tại điểm (3).

(6), (8), (10) và (13) Ghi tương tự như hướng dẫn tại điểm (4).

(11) Nêu cụ thể từng vấn đề yêu cầu Toà án giải quyết.

(14) Ghi rõ tên các tài liệu kèm theo đơn khởi kiện gồm có những tài liệu nào và phải đánh số thứ tự.

(15) Ghi những thông tin mà người khởi kiện xét thấy cần thiết cho việc giải quyết vụ án.

(16) Nếu người khởi kiện là cá nhân thì phải có chữ ký hoặc điểm chỉ của người khởi kiện đó; Nếu là cơ quan tổ chức khởi kiện, thì người đại điện hợp pháp của cơ quan, tổ chức khởi kiện ký tên, ghi rõ họ tên, chức vụ của mình và đóng dấu của cơ quan, tổ chức đó.

Mẫu đơn khởi kiện chia thừa kế khi cha mẹ mất không để lại di chúc tham khảo

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 27 tháng 04 năm 2025

 

ĐƠN KHỞI KIỆN

Kính gửi: Toà án nhân dân Quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh

Địa chỉ: Số 09 đường Phú Hòa, Phường 7, Tân Bình, Hồ Chí Minh

Người khởi kiện:

1. Nguyễn Thị B

Địa chỉ: Số 01 đường x, phường 02, quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh

Số điện thoại: 0912345xxx

Địa chỉ thư điện tử: nguyenthia@gmai.com

2. Nguyễn Văn C

Địa chỉ: Số 01 đường x, phường 02, quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh

Số điện thoại: 09332345xxx

Địa chỉ thư điện tử: nguyenvanc@gmai.com

Người bị kiện: bà Nguyễn Thị A

Địa chỉ: Số 01 đường x, phường 02, quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh

Số điện thoại: 098989xxxx

Địa chỉ thư điện tử: nguyenthib@gmail.com

Yêu cầu Tòa án giải quyết những vấn đề sau đây:

Chúng tôi xin trình bày với quý Tòa sự việc như sau:

Cha chúng tôi tôi là ông Nguyễn Văn X, sinh năm 1951, địa chỉ tại Số 01 đường x, phường 02, quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh, kết hôn với mẹ chúng tôi là bà Nguyễn Thị Y, sinh năm 1952, địa chỉ tại Số 01 đường x, phường 02, quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh. Hai ông bà sinh được 03 người con lần lượt là:

1. Nguyễn Thị A, sinh năm 1973
2. Nguyễn Thị B, sinh năm 1976
3. Nguyễn Văn C, sinh năm 1980

Năm 2020, cha tôi là ông X mất, sau đó 2 năm mẹ tôi cũng mất vào năm 2022. Cha mẹ tôi có để lại di sản bao gồm:

1. Căn nhà diện tích 240 m² (tri giá 2.000.000.000 đ) tại địa chỉ số 01 đường x, phường 02, quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhà ở và tài sản gắn liền vơi đất số 123/xxx do Ủy ban nhân dân Quận Tân Bình Thành phố Hồ Chí Minh cấp ngày 01/01/2018.
2. Quyền sử dụng đất trên diện tích 720 m² (trị giá 15.000.000.000 đ) tại thửa đất số 01 thuộc từ bản đồ số 02, địa chỉ tại Số 01 đường x, phường 02, quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh

Sau khi cha mẹ tôi mất, bà Nguyễn Thị A và Chồng là ông Lê Văn Z, cùng 2 người con của vợ chồng bà A trực tiếp sử dụng căn nhà và quyền sử dụng đất nêu trên từ năm 2022 đến nay là 2025.

Hiện nay, chúng tôi chưa có nơi ở cố định, đang phải thuê nhà để làm nơi sinh hoạt, do đó chúng tôi đã thỏa thuận với bà A về việc chia di sản thừa kế là căn nhà và thửa đất nêu trên để chúng tôi có nơi cư trú ổn định nhưng bà A không đồng ý chia di sản. Do không thống nhất được về việc chia di sản thừa kế mà cha mẹ chúng tôi để lại, nay chúng tôi làm đơn khởi kiện này yêu cầu Tòa án nhân dân quận Tân Bình Thành phố Hồ Chí Minh giải quyết cho chúng tôi những vấn đề sau:

1. Chia di sản thừa kế cho bà A trị giá 7.000.000.000 đ, bao gồm căn nhà nêu trên và quyền sử dụng đất đi kèm (240 m²)

2. Phần diện tích sử dụng đất còn lại thì chia đôi cho chúng tôi. Cụ thể:

a) Chia cho bà Nguyễn Thị B 240m²  quyền sử dụng đất trị giá 500.000.000 đ

b) Chia cho ông Nguyễn Văn C 240m²   quyền sử dụng đất trị giá 500.000.000 đ

Danh mục tài liệu, chứng kèm theo đơn khởi kiện gồm có:

1. Giấy chứng tử của ông Nguyễn Văn X
2. Giấy chứng tử của bà Nguyễn Thị Y
3. Sổ hộ khẩu gia đình của ông Nguyễn Văn X
4. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất số …..
5. Bản sao căn cước công dân của bà Nguyễn Thị A
6. Bản sao căn cước công dân của bà Nguyễn Thị B
7. Bản sao căn cước công dân của ông Nguyễn Văn C

              Người khởi kiện ⁽¹⁶⁾

Trên đây là hướng dẫn viết đơn khởi kiện yêu cầu chia thừa kế di sản cha mẹ mất không để lại di chúc để tham khảo, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà sẽ có sự khác nhau về chủ thể, hồ sơ, nội dung trong đơn khởi kiện. Chúc bạn thành công!

* Tham khảo thêm nội dung liên quan khác:

• Thủ tục khai nhận di sản thừa kế theo di chúc và không có di chúc
• Hồ sơ, thủ tục khởi kiện yêu cầu Tòa án chia di sản thừa kế mới nhất